Κριτική εργαλειοθήκη Trace2
Κριτική Εργαλειοθήκη TRACE
Ένας σύντομος οδηγός για την ανίχνευση του ρατσισμού σε αντιρατσιστικά κείμενα
Τζωρτζάτου, Κ., Καραχάλιου, Ρ., Τσάμη, Β. & Αρχάκης, Α.
2023
Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι ο ρατσισμός μπορεί να εντοπιστεί και σε αντιρατσιστικά κείμενα για μεταναστευτικούς και προσφυγικούς πληθυσμούς;
Η κριτική εργαλειοθήκη TRACE, ο πρώτος οδηγός για την ανίχνευση ρατσιστικών θέσεων σε αντιρατσιστικά κείμενα, βοηθά να αντιληφθούμε ότι οι ρατσιστικές αντιλήψεις δεν καλλιεργούνται μόνο μέσα από τον λόγο μίσους, ο οποίος στιγματίζει και δαιμονοποιεί απροκάλυπτα τους μεταναστευτικούς και προσφυγικούς πληθυσμούς. Ρατσιστικές αντιλήψεις καλλιεργούνται και μέσα από τον (φαινομενικά) αντιρατσιστικό λόγο, ο οποίος ενώ έχει στόχο να καταγγείλει ρατσιστικές πρακτικές, καταλήγει να τις αναπαράγει. Η εργαλειοθήκη βοηθά τον/την αναγνώστη/τρια να ανιχνεύσει τον ρατσισμό παρέχοντάς του/της μια κριτική ματιά αμφισβήτησης ως προς την, κατά τα άλλα, θετική στάση των αντιρατσιστικών κειμένων απέναντι στους μεταναστευτικούς και προσφυγικούς πληθυσμούς.
Μετά από σχετική έρευνα, διαπιστώσαμε ότι ο ρατσισμός παρεισφρέει στα αντιρατσιστικά κείμενα μέσω δύο οδών: της διάκρισης και της αφομοίωσης και, ειδικότερα, μέσω 3 υποκατηγοριών διάκρισης και 2 υποκατηγοριών αφομοίωσης.
Στη βάση των παραπάνω 5 υποκατηγοριών ρατσισμού δημιουργήσαμε ένα σύνολο 5 εργαλείων, καθένα από τα οποία βοηθά στην ανίχνευση μιας από τις 5 υποκατηγορίες ρατσισμού. Κάθε εργαλείο αποτελεί μια ερώτηση που πρέπει να τεθεί για την ανίχνευση ρατσιστικών απόψεων σε αντιρατσιστικά κείμενα. Κάθε ερώτηση καλεί τον/την αναγνώστη/τρια να κοιτάξει προσεκτικά τα κείμενα, ώστε να εντοπίσει τα γλωσσικά μέσα με τα οποία (ανα)παράγονται ρατσιστικά νοήματα.