Γυναίκες ξεριζωμένες από την Αφρική ρισκάρουν τη ζωή τους στο Αιγαίο

Κείμενο

3 Οκτ 2017

Λέσβος, Ελλάδα – Μια μοιραία νύχτα τον περασμένο Απρίλιο, δύο τρομοκρατημένες γυναίκες μπήκαν σε μια υπερφορτωμένη βάρκα μαζί με πάνω από είκοσι άτομα. Οι διακινητές τους είχαν πει ότι το ταξίδι θα διαρκούσε 15 λεπτά μέχρι να φτάσουν από την Τουρκία στο νησί της Λέσβου.

Όταν τους εντόπισαν τα σκάφη του ελληνικού λιμενικού μετά από 15 ώρες, η έγκυος Patricia,* μια δημοφιλής 20χρονη ηθοποιός της τηλεόρασης και του θεάτρου στην πρωτεύουσα Κινσάσα του Κονγκό, και η 42χρονη Marguerite,* που διέφυγε από τη βία στο Καμερούν, ήταν οι μόνες που είχαν καταφέρει να επιζήσουν.

Το περιστατικό αυτό υπενθυμίζει ότι υπάρχουν άνθρωποι που συνεχίζουν να διασχίζουν τη θάλασσα για να φτάσουν στην Ελλάδα, αν και σε πολύ μικρότερους αριθμούς απ’ ό,τι μέσα στο 2015 και στις αρχές του 2016. Τους πρώτους εννιά μήνες του 2017, περίπου 20.000 άνθρωποι κατάφεραν να φτάσουν στην Ελλάδα – ανάμεσά τους οι περισσότεροι πιθανόν γνώριζαν πολύ λίγα για τους κινδύνους, τα εμπόδια που θα αντιμετώπιζαν για να συνεχίσουν το ταξίδι τους περαιτέρω, καθώς και για τις πολιτικές ασύλου που θα τους επηρέαζαν άμεσα μετά την άφιξή τους.

«Ο αριθμός των ανθρώπων που διέσχισαν το Αιγαίο για να φτάσουν στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, αλλά το τραγικό αυτό περιστατικό δείχνει πόσο πραγματικός είναι ο κίνδυνος και το ρίσκο να χάσει κάποιος τη ζωή του», σχολίασε ο Philippe Leclerc, Αντιπρόσωπος στην Ελλάδα του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Και οι δύο γυναίκες που επέζησαν προέρχονται από την Αφρική από φτωχές οικογένειες. Η Patricia ζούσε μέσα στη φτώχεια και δε μπορούσε να πάει σχολείο. Η μητέρα της πουλούσε ψωμί για να ζήσει τις τρεις κόρες της αλλά τα έβγαζε πέρα δύσκολα. Η Marguerite είναι ορφανή που την πάντρεψαν από 16 ετών με έναν άνδρα 25 χρόνια μεγαλύτερό της.

Στα 15, η Patricia ανακάλυψε την υποκριτική και διαπίστωσε ότι μπορεί να βγάλει αρκετά χρήματα για να ζει. «Ήμουν μια απλή ηθοποιός. Έβγαζα τα προς το ζην από αυτό και έτσι περνούσα την καθημερινότητά μου», λέει με ταπεινότητα. Στην πραγματικότητα, ήταν πολύ δημοφιλής ηθοποιός και μάλιστα με πιστούς θαυμαστές.

Καμία από τις δύο γυναίκες δεν ήθελε να εγκαταλείψει την πατρίδα της, αλλά κάποια στιγμή άρχισαν να φοβούνται για την ασφάλειά τους. Η Patricia άρχισε να ανησυχεί ακόμα περισσότερο όταν εξαφανίστηκε ο σύντροφός της αφού άρχισε να ασχολείται με την πολιτική. Πίστευε ότι θα ερχόταν και η δική της σειρά. «Ήμουν έγκυος και πολύ φοβισμένη. Δεν ένιωθα καθόλου ασφαλής», λέει.

Η Marguerite αναγκάστηκε να διαφύγει από απειλές κατά της ζωής της στο Καμερούν. Είχε φτάσει στο σημείο να πιστεύει ότι η επιβίωσή της εξαρτιόταν από τη φυγή της από τη χώρα. Άφησε τα παιδιά της σε φίλους της και ξεκίνησε το ταξίδι της προς τα βόρεια στα τέλη Δεκεμβρίου. Περίπου την ίδια περίοδο, η Patricia εγκατέλειψε την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και συνέχισε το ταξίδι της μέσα από την Αφρική προς την Τουρκία. Εκεί διασταυρώθηκαν οι δρόμοι τους εκείνη τη μοιραία νύχτα.

Και οι δύο γυναίκες αναφέρουν ότι δεν γνώριζαν τίποτα για τους κινδύνους που έκρυβε το ταξίδι στο Αιγαίο, παρόλο που η απόσταση ήταν μικρή. Επίσης, δεν γνώριζαν για τη Δήλωση Ε.Ε.- Τουρκίας της 20ής Μαρτίου 2016 που διαμόρφωσε μια νέα κατάσταση στα νησιά. Όπως τόσοι πολλοί άλλοι πριν αλλά και μετά από αυτές, ήξεραν ελάχιστα πράγματα για τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζαν και πίστεψαν όσα τους έλεγαν οι διακινητές και οι υπόλοιποι επιβάτες. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) έχει κάνει επανειλημμένα έκκληση για αύξηση των νόμιμων οδών για όσους αναγκάζονται να τραπούν σε φυγή λόγω του πολέμου και των διώξεων, ώστε να μη χρειάζεται να καταφύγουν σε διακινητές και να ρισκάρουν να χάσουν τη ζωή τους.

Και η Patricia και η Marguerite συγκινούνται πολύ όταν θυμούνται τι πέρασαν στη θάλασσα, καθώς η φουσκωτή βάρκα που μοιράζονταν με τουλάχιστον άλλους 20 έμεινε από καύσιμα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.

Όταν η βάρκα άρχισε να βουλιάζει, έριχναν ανθρώπους στο νερό και από τις δύο πλευρές. «Δεν υπήρχε κανείς να μας βοηθήσει. Νόμιζα πως θα πεθάνω», θυμάται η Patricia που ήταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη και δεν ήξερε κολύμπι. «Τα κύματα μας είχαν χωρίσει και φωνάζαμε ‘Σώστε μας’», λέει η Marguerite. «Σκεφτόμουν τα παιδιά μου που θα έμεναν ορφανά». Εντέλει έφτασε η ελληνική ακτοφυλακή. «Θεέ μου δώσε μου δύναμη», έλεγε η Marguerite. «Δεν μπορώ να πω ότι ήταν δύναμη. Δεν ξέρω τι ήταν αυτό που με κρατούσε ζωντανή.»

Η Patricia και η Marguerite μεταφέρθηκαν σε νοσοκομείο στη Λέσβο, όπου κατάφεραν να αναρρώσουν πλήρως, προτού μεταφερθούν σε δομή στέγασης που διαχειρίζονται εταίροι της Υ.Α.

Ως επιζήσασες ναυαγίου, θεωρούνται ευάλωτες περιπτώσεις και εξαιρούνται από τις διαδικασίες στα σύνορα. Οι περιπτώσεις αυτές θα εξεταστούν στο πλαίσιο της κανονικής διαδικασίας ασύλου στην Ελλάδα. «Η προτεραιότητά μου είναι το μωρό μου και μετά θα ήθελα να δω αν μπορώ να σπουδάσω», εξομολογείται η Patricia.

Η Marguerite είναι σε επαφή με τα παιδιά της, αλλά την κατατρέχουν ακόμα οι αναμνήσεις από το θανατηφόρο ταξίδι. «Δεν μπορώ να πω ότι νιώθω πολύ καλά. Σκέφτομαι τους ανθρώπους που πέθαναν… Δεν κοιμάμαι καλά τα βράδια γιατί ακούω διάφορες κραυγές μέσα στο σκοτάδι και βλέπω τα πρόσωπά τους. Φοβάμαι πολύ».

Και οι δύο γυναίκες, εκ των υστέρων, λένε ότι θα έπρεπε να μην είχαν τολμήσει το θαλάσσιο πέρασμα. «Δεν ήξερα ότι η απόσταση και τα κύματα θα ήταν τόσο μεγάλα. Πλέον, δε θα συμβούλευα κανέναν να επιχειρήσει αυτό το ταξίδι», τονίζει η Patricia.

• του Leo Dobbs, επιμέλεια: Kate Bond

Καθώς οι πρόσφυγες συνεχίζουν να διασχίζουν τη Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια για να φτάσουν στην ασφάλεια στην Ευρώπη χωρίς να έχουν στη διάθεσή τους νόμιμες οδούς, πολλοί εξακολουθούν να διακινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους ή να υποστούν κακομεταχείριση ή και τα δύο.

Δείτε την πρόσφατη έκθεση της Υ.Α. “Desperate Journeys” για τα επικίνδυνα αυτά περάσματα το πρώτο εξάμηνο του 2017 εδώ: http://www.unhcr.gr/nea/artikel/18616621c10b45a98e2fb92ff6d38587/eno-meionontai-oi-a.html?L=0

* Τα ονόματα έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας

Link Κειμένου	https://www.unhcr.org/gr/4684-%ce%b3%cf%85%ce%bd%ce%b1%ce%af%ce%ba%ce%b5%cf%82-%ce%be%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%b6%cf%89%ce%bc%ce%ad%ce%bd%ce%b5%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%cf%86%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%cf%81.html
Ημερομηνία Δημοσίευσης	3 Οκτωβρίου 2017
Γλώσσα	Ελληνικά
Αριθμός Λέξεων Κειμένου	976
Ρευστός Ρατσισμός	Κείμενο Ρευστού Ρατσισμού
Κατηγορίες Ρατσισμού	Διάκριση (Αναφορές στους ανώνυμους ‘άλλους’, Αναφορές στους παράνομους/νόμιμους ‘άλλους’, Αναφορές στους ‘άλλους’ ως θύματα)
Τομέας της Δημόσιας Σφαίρας	Φορέας για Mεταναστευτικά/Προσφυγικά Θέματα (Ιστοσελίδα Θεσμικά Συσχετισμένου Οργανισμού)
Πηγή Προέλευσης	Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ελληνικό τμήμα
Συγγραφικές Πληροφορίες	Επώνυμο
Τροπικότητα	Πολυτροπικό (Εικόνα, Γραπτό Κείμενο)
Αφηγηματικότητα	Αφηγηματικός Τρόπος
Χιούμορ	Μη Χιουμοριστικός Τρόπος
Κειμενικό Είδος	Ιστορία